Magdalena Samozwaniec. Myśli srebrne i posrebrzane

Audycje Kulturalne

https://audycjekulturalne.pl/wp-content/uploads/2024/10/Audycje-Kulturalne-Magdalena-Samozwaniec.mp3

W roku 130. rocznicy urodzin „królowej polskiej satyry” Narodowe Centrum Kultury przygotowało zbiór jej myśli i sentencji. Błyskotliwe i zaskakujące, pozwalają poznać pisarkę z innej, nieco poważniejszej perspektywy. Część z nich pochodzi z nieopublikowanych listów, pamiętników i notatek.

Magdalena Samozwaniec (1894-1972) urodziła się w słynnej krakowskiej rodzinie Kossaków. Była córką malarza, Wojciecha Kossaka i siostrą poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Co ciekawe, wśród bliskich uchodziła za najmniej uzdolnioną.

Dziś uznawana jest za najważniejszą polską satyryczkę XX wieku. Utwory publikowała m.in. na łamach Tygodnika Ilustrowanego, Bluszczu czy Cyrulika Warszawskiego. Jej pierwszym sukcesem literackim była parodia „Trędowatej” pt. „Na ustach grzechu”. Kolejne publikacje utwierdzały pozycję pisarki wśród krytyków i czytelników. Z tymi ostatnimi pozostawała w stałym kontakcie, jeżdżąc po całym kraju, stając się prekursorką spotkań autorskich.

Samozwaniec była nazywana m.in. „Boyem w spódnicy”. O biografii Tadeusza Boya-Żeleńskiego rozmawialiśmy z autorką jego najnowszej biografii, Moniką Śliwińską.

Po wojnie kontynuowała karierę pisarską, publikując zarówno na łamach czasopism jak i wydając kolejne bestsellery, które pieszczotliwie nazywała „samozwańcami”.

Zbiór „Myśli srebrne i posrebrzane” zawiera trzydzieści złotych myśli i sentencji, wybranych zarówno z szeroko znanych utworów Magdaleny Samozwaniec, jak i tych niepublikowanych i prywatnych. To frazy, w których tony satyryczne wybrzmiewają nieco słabiej. Są potwierdzeniem że artystka była wnikliwą obserwatorką świata i ludzkich zachowań. Za okładkę i ilustracje do publikacji odpowiada Joanna Grochocka. Do każdego egzemplarza „Myśli…” dołączona jest batikowa zakładka, wykonana ręcznie przez Helenę Szubę.

O Magdalenie Samozwaniec opowiedział nam Rafał Podraza badacz rodziny Kossaków, autor opracowania, które znalazło się w publikacji. Zbiór „Myśli srebrne i posrebrzane” jest dostępny w sklepie NCK.

Z okazji 130. rocznicy urodzin Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, premierę miał spektakl pt. „Lilka z Kossaków. Maria Pawlikowska-Janorzewska w czterech odsłonach”, o której opowiedział nam reżyser, Waldemar Śmigasiewicz.

Artykuł Magdalena Samozwaniec. Myśli srebrne i posrebrzane pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.