Osmanlı evleri, nice kültür değerlerini içerisinde barındırıyordu. Acaba bugün bunlardan kaç tanesi yaşatılmaktadır.Anadolu’da pek çok evin misafir odasına alınan bir yabancının ilk dikkatini çeken veya ihtiyacı olduğu bilgilerikolaylıkla bulabildiği bir yazı hemen karşısına çıkardı.“Ey misafir kıl namazı/Kıble bu caniptedir.İşte ibrik işte leğen/İ…

Herhangi bir kimse bize iyilikte bulunursa, o kişiyeteşekkür etmeyi unutmamalı, hiç olmazsa Resûlullah(s.a.v.) Efendimiz’in yüce ahlâkına uyarak, edeben birhayır duâda bulunmalıyız.. Nitekim Hâkk Teâlâ, “Bana,ana ve babana şükürde bulun” (Lokman s. 14) buyuruyor.Yine Hâkk Teâlâ, “Ey Dâvud ailesi, Allâh’a şükür içinçalışın. Kullarımdan şükür edenler…

Resûlullâh (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Yakında sizdenbiri çıkar ve şöyle der: “İşte Allâh (c.c.)’un kitabı. Onuniçerisinde bulunan helâlleri helâl kabul ederiz, ondayer alan haramları da haram sayarız.” Haberiniz olsun!Kime benden bir hadis ulaşır da onu yalanlarsa, bu haliyle o Allâh’ı, Resûlü’nü ve o hadisi kendisine ulaştıranı yalanlamış olur.”…

İnsanların, günlük yaşantılarını sürdürürken veyahayata dair planlar yaparken rızk endişesi taşımamalarıgerekir. Resûlullâh (s.a.v.) Efendimiz, “Aslandankaçar gibi rızkınızdan kaçsanız, o yine de gelirsizi bulur.” buyurmuşlardır. Bu böyle iken Türkiye’demaalesef “Ekmek aslanın ağzında”, “Ekmek aslanınmidesinde” gibi ifadeler kullanılmaktadır. Bunla…

Peygamber (s.a.v.) Efendimiz’in bizlere emir ve vasiyetlerinden biri, Cuma günü verilen hutbe ve vaazları dikkatledinlememiz, bu öğüt ve vaazlardan faydalanmamız için birkelime dahî kaçırmamamız hakkındadır. Birçok insanlar buahdin ahkâmını yapmamaktadırlar. Bu gibiler, hatibin konuşmasına önem vermezler. Hatibin sözlerini zalimlere veyardakçıların…

“Elçilerimiz Lut’a geldikleri vakit de o, bunlar kaygıyadüştü, göğsü daraldı ve “Bugün çetin bir gündür dedi.”Kavmi ona doğru koşarak geldiler. Onlar daha önce kötülükler işlemeye alışmış kimselerdi. Lut (a.s.): “Ey kavmim”dedi. “İşte kızlarım, onlar sizin için daha temizdir. ArtıkAllâh (c.c.)’dan korkun. Misafirlerimin yanında beniz reziletmeyin. …

Abdullah b. Muğaffel (r.âleyh) rivâyet etmiştir. Resûlullâh(s.a.v.) buyurdu: “Ashâbım hakkında Allâh (c.c.)’dan korkunuz. Benden sonra onları lanete hedef tutmayın. Kimonları severse, bana olan sevgisiyle onları sevmiştir. Kimonlara buğzederse, bana olan bıığzundan onlara buğzetmiştir. Onlara ezâ, cefâ verirse, bana vermiştir. Kim banaezâ, cefâ ver…

Habeş Sultanı Necâşî’nin hicret edenler hakkında ortayakoyduğu saygı ve hürmet, Hicaz memleketlerinde duyuluncaMekke müşrikleri göç eden müminleri geri döndürmek içinMelik Necâşî ve Habeş vekiller heyetine verilmek üzere Hicazyöresinden bir takım pahalı hediyeler hazırladılar. Araplar’ınçare bulucularından olan Amr b. Âs’la Amâre b. Velîd’i yolladı…

İslâm hukuku insafla incelendiğinde zaman, toplumların mutluluk ve istikrarına tek çare ve ilaç olduğu görülecektir. İslâm hukuku, kaynak itibari ile beşer üstüolduğundan, müeyyide ve kaideleri ile her zaman şamil,insan cinsinin ihtiyaçlarını karşılayacak genişlikte vemükemmeliyette olduğu için, beşer tarafından düzenlenen kanunlardan büyük bir üst…

İslâm kaynaklarında âhir zamanda sünnet dışında gelişecek bir takım olaylardan haber verilmiştir. Abdullah b.Mes’ud (r.a.)’den rivâyet edilen hadiste, Hz. Peygamber(s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Sizler yakında benden sonrabencil kimseler ve makbul saymayacağınız işler göreceksiniz.” Hz. Peygamber (s.a.v.)’in ashâbı (r.a.e.): “o zaman bize ne emreders…

Yüce Allâh, gece ibâdet edenleri Resûlü (s.a.v.) ilebirlikte zikretmiştir. Bu güzel işe karşılık olarak vereceğimükâfatta onları peygamberinden ayırmayarak hepsinişöyle övmüştür: “Resûlüm, senin gecenin üçte ikisinden daha azında, yansında ve üçte birinde kalkıpibâdetle geçirdiğini ve senin yanında bulunan birtopluluğun da böyle yaptığını Râbbin el…

Son devirde ülkemizde yaşamış en büyük velilerden Hz.Sâmî (k.s.)’un “tabiri câiz ise” kucağında doğmuş, onun terbiyesinde büyümüş, hayatını Hz. Sâmî (k.s.)’a hizmete veondan istifadeye adamış ve yine o zâtın vasiyyetleri gereğiteçhiz ve tekfin işlerini yapmış, onun yolunu hâlâ insanlaraanlatan ve Hz. Sâmî (k.s.)’un manevî evlâdı ve vazifelisi olanM…

Hayatının tek gâyesi Resûl-i Ekrem (s.a.v.) Efendimiz Hazretlerinin sünnetine uymak ve onu ihyâ etmek olan Hz. SâmîEfendimiz; daha önceki kitâblarda: “Kılıcı boynunda asılı Peygamber” olarak tarîf edilen (s.a.v.) Efendimize bu husûsta daittibâ edip gazâya iştirâk ederek “Gâzî” olmuşlardı.Bu husûsu kendileri şöyle anlatıyorlardı: “Birinci Cihânharbi…

Üstâdına olan muhabbet ve bağlılığını dâimâ arttırarakdevâm ettiren Hazreti Sâmî Efendimiz bütün gün ve gecelerinihizmet yolunda geçirdiler. Sâmî Efendimiz dergâhın temizliğinden, ihvânın her türlü ihtiyaçlarına varıncaya kadar bütünhizmetlerini seve seve yaparlardı. Hazret-i Es‘âd Erbilî Efendimizin: “Mâ‘nen bizimle aynı mertebededir, lâkin bu vaz…

Mürşid-i kâmilini bulan ve Zât-ı ‘Âlîlerinin onun ifâdesi ile“Eyyâm-ı şebâbını (gençlik günlerini) şerîat-ı mutahhare ve tarîkat-ı ‘âliyye hizmetinde” geçiren Hazreti Sâmî Efendimiz ma‘nevîmertebeleri hızla aşıyorlardı. Bu yolda kendi ifâdeleri ile ihlâs vetam teslîmiyet şarttı. Ölünün yıkayıcısına teslîmiyeti gibi mürîd demürşîdine teslîm olmalıyd…

İlk, orta ve lise tahsîlini Adana’da tamâmlayan Hz. Sâmî (k.s.),yüksek tahsîlini İstanbul’da yaparlar. Hukuk Fakültesini birincilikle bitiren Hz. Sâmî (k.s.), bu arada bir müddet GümüşhâneliDergâhı’na devâm ederler. Bu sırada Bâyezıd dersiâmlarındanRüşdü Efendi (Eski Beşiktaş müftüsü Merhûm Fuat Çamdibi Hocanın babası): “Sâmî Evlâdım, gel seni Şeyh…

Hz. Mahmud Sâmi (k.s.)’un hayatını manevi vazifelisive ihvâna kılavuzu Muhterem Ömer Muhammed Öztürk’ünkâleminden yayınlamaya devam ediyoruz:Hz. Sâmi (k.s.), sâlih dostların birbirlerine olan yardımlarının Kıyâmet günü de devâm edeceğinin tefsîrde beyân edildiğini sohbetlerinde sık sık anlatırlardı:Kıyâmet günü hesâba çekilen bir kulun seyyiâtı has…

Resûl (s.a.v.)’in risâleti bütün dünyaya ve alemlereşâmil ve rahmet olduğu: “Ve mâ erselnâke illâ rahmeten lil âlemin (Seni de (ey resulüm) biz ancak alemlere rahmet için gönderdik” (Enbiya s. 107) buyurduğuKelâm-ı Kadîm’i ile ispat edilmiş olduğundan mübarekismine Resûl’ür-Rahmeti buyrulmuştur. Bu isim, Resûl(s.a.v.) hazretlerine verilen has isiml…

Rivayet olunduğuna göre Abdurrahman b. Avf(r.a.)’a ait bir ticaret kervanı Şam’dan dönüyordu. Kafile Medine-i Münevvere’nin caddelerine ulaştığı zamançarşıda bir kımıldama ve hareketlilik meydana geldi. Durumdan haberdar olan Hz. Âişe (r.anhâ) bununne olduğunu sorunca kendisine: “Abdurrahman b. Avf(r.a.)’in ticaret kervanının geldiğini” söylediler.…

Kendini tanımak, bilmek istersen, iki şeyden yaratılmış olduğunu bilmelisin. Biri zâhiri kalıp. Buna bedenderler. Göz ile görülebilir. Diğeri bâtın mânâsındadır.Ona nefs derler, rûh derler ve kalp derler. Bu ancakhakikât gözü ile bilinir. Baş gözü ile görülemez. Seninhakikâtin, aslın, bu bâtın mânâsındadır. Ondan gayrısı ona tâbidir. Onun askeri ve…

Cenâb-ı Hâkk şöyle buyurmaktadır: “…kulak, göz,gönül, bunların herbiri yaptıklarından sorumludurlar.”(İsra s. 36)Kulağın Bazı AfetleriKonuşulması doğru olmayan sözleri dinlemek; insanıkötülüklere sürükleyecek sözleri, şarkıları dinlemek; hatalı ve nağmeli yani şarkı gibi okunan Kur’ân’ı dinlemek;başkasının konuşmasını habersiz, gizlice dinlemek; Ku…

Efendimiz (s.a.v.)’in bizlere olan emir ve vasiyetlerinden biri, kış ve yaz günleri şer’i mazeretlerimiz olmadanCuma guslünü terk etmememiz hakkındadır.İmâm Şâfii (r.âleyh) Hazretleri, “Yolculukta olsun,hazarda olsun, kış ve yaz mevsimlerinde olsun, Cumagününün guslünü bir kere dahi bırakmış değilim” buyurmuşlardır. Birçok insanlar, bu âhde uymamak…

Enes (r.a)’den rivâyet edildi ki, Allâh Resûlü (s.a.v)şöyle buyurdu: “Susmak hikmettir (akıllılıktır), fakatonu yapanlar azdır.” Bu hadisi zayıf bir senedle Beyhakîtahriç etmiş ve şunu söylemiştir: “Sahih olan, bu sözünLokman Hekim’e âit olmasıdır.”Fuzulî konuşmaktan sakınmanın ve konuşmak gerekmedikçe susmanın medhi konusunda müteaddit hadisler va…

İnsanoğlu bu dünyaya keyfine göre yaşaması içingönderilmemiştir. İnsanın boynunda kulluk halkasıbulunmaktadır ve kıyâmet günü bu dünya yaşantısınınhesabını verecektir. Dolayısıyla insan tüm hayatı boyuncabu gerçeği bilerek ve unutmayarak yaşamalıdır. Bugünİslâm’a aykırı olan birçok dünyevî meşgale müslümanlaragüzel şeyler olarak lanse edilmekte ve …

Câbir ibni Semüre (r.a.)’den rivâyet edildiğine göre birdefasında Peygamber (s.a.v.) Efendimiz onun yanağınıokşamıştı. Câbir bu ânı şöyle anlatır: “Eli öyle serin idi veöyle güzel kokuyordu ki, sanki mübârek elini güzel kokusatan bir adamın sepetine daldırıp çıkarmış gibiydi.”Başka biri de şöyle demiştir: “Peygamber (s.a.v.)mübârek eline güzel bir …

Selefi Salihin’in güzel bir ahlâkı sıkıntı ve belâlarınimet ve rehâvete tercih etmeleri idi. Çünkü bu sayedeAllâh (c.c.)’a yönelişleri sürekli oluyordu. Öyle ya, Allâh(c.c.)’u seven kendisini Allâh (c.c.)’a yaklaştıran, kendisine Allâh (c.c.)’u hatırlatan her şeyi sever.Vehb b. Münebbih (r.âleyh) şöyle diyordu: “Belâyı nimet, rehâveti de musibet ol…

Sahâbenin, Allâh (c.c.) ve Resûlü (s.a.v.) katında dinineminleri ve hidâyete kavuşmuş yıldızları oldukları kesin delillerle belirtilmiştir. Onlar, “Şüphesiz Kur’ân’ı biz indirdikve onu yine biz koruyacağız.” (Hicr s. 9) âyetinin mânasıncadeğişiklik ve yanlışlıktan korunmuş olan Kur’ân’ı me’sûr tefsirleriyle ve “Burada hazır olanlar olmayanlara duyu…

Hz. Ömer (r.a.)’in Peygamberimiz (s.a.v.)’e nisbet ettirdiğibir hadiste şöyle buyrulmuştur: “İnsanlar dinar ve dirhemhırsına kapılır, alışverişte birbirilerini aldatır, sığırlarınkuyruklarına tâbi olur yani ekme biçme işlerine dalar,Allâh yolunda cihadı terk ederlerse, Allah belâ indirir.Dinlerine dönüp, şeriata uygun şekilde yaşamadıklarısürece o …

Ebû Derda (r.a.)’in şöyle dediği anlatılır. “Ey insanlar,nedir başınıza gelenler? Görüyorum ki, bir şey bilenleriniz (âlimleriniz) bir bir gidiyor. Bir şey bilmeyen cahilleriniz ise, bir şey öğrenmek istemiyor. Âlimlerin gidişi ileilim kalkmadan bir şeyler öğrenmeye çalışınız. Size neoluyor ki; Allâhü Teâlâ’nın size kefil olduğu şeye hırslasarılıyo…

Osmanlı Devleti ilmî müesseselerini yaptığı gibihemen fetihleri müteakip sosyal müesseselerini dekurmaya başlamış, devletin hududu genişledikçe buteşekkül de o nisbette artmıştır. Bu sosyal müesseselerin yani cami, imaret, hastahane, kervansaray, köprü,han, hamam, çeşme ve zaviyelerin idareleriyle bunlarınmuhâfaza ve idâmeleri için vakıflar yapılmı…

Efendimiz (s.a.v.)’in bizlere vasiyetlerinden biri, bizlerden bir şey isteyen müslüman bir kimseye karşı cimrilikle değil, el açıklığı ile davranıp, bu isteğini karşılamamız hakkındadır. Yüce Peygamberimiz (s.a.v.)’in veonu izleyen imâmların ahlâk ve sıfatları ile ahlâklanmak,ancak böyle mümkün olur. Ancak uyarıcı ve yol sahibi bir şeyhin eliyle bi…

Beyhaki’nin naklettiğine göre ihtiyar bir kadın Ebû Bekires-Sıddık (r.a.)’a mirastan pay almak için geldi. Ebû Bekir(r.a.) ona dedi ki: “Senin için Allâhü Teâlâ’n kitabında birhüküm yoktur ve Resûlullâh (s.a.v.)’in sünnetinde de seniniçin bir hüküm bilmiyorum. Sen dön de bunu sahabelere birsorayım.”Muğire b. Şube (r.a.) Ebû Bekir (r.a.)’a dedi ki: …

Mükellef: Buluğ çağına gelmiş, ibâdet etmekle vegünâhlardan kaçınmakla vazifeli, aklı başında her müslümana mükellef denir. Mükellef (yetişkin) kimselerinyaptıkları işlere “Ef’âl-i mükellefin (mükelleflerin yaptıklarıişler)” denir. Bunlar;Farz: Dînen kesin olarak yapılması gereken şeylerdir. Farz-ı ayn: Her mükellefin bizzat kendisinin yapmasıgerek…

Şiîler, Ashâb-ı Kirâm (r.a.e.)’i kötülemekle, dolaylı olarak İslâmiyeti ve Kur’ân-ı Kerîm’i kötülemişlerdir. ÇünküKur’ân-ı Kerîm’in toplanmasında herbirinin hizmeti olduğugibi, İslâmiyeti bize ulaştıranlar da onlardır. Bu sebeple, onlarıkötülemek, Kur’ân-ı Kerîm’i ve İslâmiyet’i kötülemeye götürür.Şiîlerin dediği gibi, halîfelik dînin esaslarından …

Şiilik Abdullah b. Sebe isimli bir Yahudi tarafından çıkarılmışve tarihleri boyunca müslümanlarla savaşmış; ibâdet ve muameleyönünden Ehl-i Sünnet’ten büyük ölçüde ayrılmış bir topluluktur.Şiîlerin fıkıhla ilgili görüşlerinden bâzıları da şöyledir: “Eşhedüenne Muhammeden Resûlullâh”dan sonra “Eşhedü enne Aliyyen veliyyullah”; “Hayyealelfelâh”tan so…

Beden yapısından ses tonuna, duygu dünyasından düşünce âlemine, sahip olduğu güçten suret ve şekline kadarbirçok noktada erkekten farklı olan kadının sosyal hayattakendisine yüklenen görev açısından erkekle eşit olmasıasla mümkün değildir. O halde günümüzdeki kadın erkekeşitliği konusundaki bir takım söylemler ancak ve ancakmodern ve çağdaş olduğun…

(Dünden devam) Sultan Fatih’in memleketi teftiş için görevlendirdiği iki papaz dolaşmaya devam ederler:İznik’te bir adam, kendisine bir tarla satan şahsı, şöyle birsebepten dolayı dâvâ etmektedir. Der ki:“Efendim, ben bu adamdan bir tarla satın aldım. Ekin içinsürerken bir yerinde bir define çıktı. Götürdüm verdim. Almadı.“Bu, benim hakkım değil” d…

Fatih Sultan Mehmet Hân, İstanbul’u aldıktan sonra birgün şehirde dolaşırken mahzen gibi bir yerden inilti sesleri duyuyor. Adamları oraya gidince perişan vaziyette ikipapaz ile karşılaşıyorlar. Niçin hapsedildiklerini soruyorlar.Papazlar, “Biz İmparator Konstantin’e müracaat ederek,memleketin gerilemesine ve bu hale düşmemize sebephep adaletsizlik…

Elimize geçen malları biriktirmeyip, bunları nefsimize, ailemize, dostlarımıza ve diğer tanıdıklarımızadağıtarak yardım etmemiz, Efendimiz (s.a.v.)’in bizlereemanet edip bıraktığı vasiyetlerinden biridir.Sahih ve şer’î bir gayenin dışında mal biriktirmemeliyiz. Kişi, kendi emeği ile çalışıp sermayesinin kazancıyla yiyorsa, elindeki sermayesini eksi…

Allâhü Teâlâ bizleri ve bizim için bu evreni yarattığı zaman kendisi için iki tane lütûf yaratmıştır.Birincisi râbbanî lütûftur. Zira o bütün mahlukâtınRâbbidir ve yaratıcısıdır. Bundan ötürü onların yaşamlarını idame ettirecek imkânları da hazırlamıştır.İkincisi ise ilâhî lütûftur. Bu lütûf yalnızca kendisineimân eden kulları içindir. İlâhi lütûf …

Ebû Hüreyre’den yaptığı diğer bir rivâyetinde Resûl-iEkrem (s.a.v.): “Andolsun, gönlümden öyle geçiyor ki,kendi adamlarıma emredeyim, bana pek çok odun toplasınlar, sonra, hiçbir mazeretleri olmadıkları halde evlerinde namaz kılan kimselere gideyim, hanelerini başlarına yakıvereyim.” (Müslim) Bu sahih hadiste mazeretsizcemaati terkedenler için pek …

Fakih ve müçtehid olan İmâm-ı Muhammed, İmâm-ıA‘zam Ebû Hanîfe (r.a.)’den aldığı ilmî, Şam bölgesindeyaydı. Hârûn er-Reşîd döneminde Rakka kadılığı yaptı.Kadılıktan azledildikten sonra Bağdat’a döndü.İmâm Muhammed b. Hasen eş-Şeybânî (r.a.), İmâm-ıMâlik ve eş-Şa‘bî (r.a.e.) gibi Ebû Hanîfe (r.a.)’in de hocaları olan âlimlerden ders aldı. Kitaplar y…

Resûlullâh (s.a.v.)’in şöyle buyurduğu rivâyet olunmuştur: “Vallahi iman etmiş olmaz, vallahi imanetmiş olmaz!..” (Buharî) Meclisde hazır bulunanlartarafından: “Yâ Resûlallah (s.a.v.)! bu iman etmiş olmayan kimdir?” diye soruldu. Resûl-i Ekrem (s.a.v.)”Komşusu zulmünden emin olmayan kişi.” buyurdu.Sehl-i Tüsterî (r.âleyh)’in mecûsî bir komşusu varm…

Tefsîr yapacak âlimin aşağıda zikredilen on beş ilmigâyet mükemmel şekilde bilmesi lâzım gelir.Bu ilimleri kemâliyle (tam ve en olgun şekilde) bilmeyenkimselerin Kur’ân’ tefsîr etmeye çalışması, şer’an câiz değildir. (Şerîat’ın buna izni yoktur.)1. Lûgat (Arap dili) 2. Tasrif (Sarf ilmi)3. Nahv ilmi 4. İştikak5. Me’ânî ilmi 6. Beyân ilmi7. Bedi’ il…

Resûlullâh (s.a.v.) mü’mine faydalı olan dünyamalı miktarının “miktar-ı kâfi” olduğunu, yani kimseyemuhtaç olmadan, ailesinin geçimini temin edebilecekmiktarda olduğunu beyân buyurmuşlardır. Dolayısıylabu dünyada “miktar-ı kâfi”nin üzerinde mal mülk kazanmak için koşturmak uygun değildir. Buna uyulmadığı takdirde müslümanlar imânlarından fire verme…

Muhammed Es’ad Erbilî (k.s.) Hazretlerinin “1001Hadis-i Şerîf” adlı eserinde Ashâb-ı Kiram (r.a.e.)’e saygıda son derece dikkatli olmamız gerektiğiyle ilgili yer verilenhadislerden bazıları şunlardır;“Sahabemi bana terk ediniz. Nefsim kendi yed’inde(elinde) olan Cenâb-ı Allâh’a yemin ederim ki fukara veduafâ’ya (fakir ve düşkünlere) Uhud dağı ağırl…

Ademoğlunun yaratılışından itibaren hak ile batılın savaşı devam etmektedir. Şeytan ve şeytan uşakları, “geliştirilen” teknoloji ile insanoğlu üzerindeki planlarını adım adımgerçekleştirmektedir. Artırılmış gerçeklik teknolojisi de buplanların bir parçasıdır.Dünyaya yön vermeye çalışan bu güruhun artırılmış gerçeklik ile yapmak istediği, insanın ay…

Hadis-i şerifte, Server-i Enbiyâ (s.a.v.)Efendimiz’in “ecvedü’n-nâs (insanların en genişkalplisi)” olduğunu bildirilir. Bu ifâdeden onun hemetrafındaki insanların hem de çölden gelen kabasaba bedevîlerin üzücü ve kırıcı hallerine en fazlatahammül eden, kendisine karşı yapılan kötü davranışlara aslâ kin ve öfke duymayan bir yapıda olduğuanlaşılmakta…

Kur’an okuyan kimse bir tesbih ve tekbir âyetinegeldiğinde, hemen tesbih ve tekbir getirmeli. Bir duâve istiğfar âyetine geldiğinde dua edip istiğfarda bulunmalı. Korku ifade eden veya ümit veren havf verecâ âyetlerine geldiğinde, azâbından Allâh (c.c)’asığınmalıdır. Bu anlatılanlar şu âyette öz olarak ifadeedilmektedir: “Kendilerine kitap verdiğim…

Cenâb-ı Hâkk’ın seçtiği kullar Allâh (c.c.)’un rızâsınıkazanmaya gayret eder, âhiret yurduna hazırlanmayaçalışırlar. Kâinâtın Rabbi’nin gazâbını çekecek davranışlardan uzak durur, cehennem azâbından korkarlar.Allâh (c.c.)’un buyruklarını yerine getirme arzusuylaakşam-sabah, gece-gündüz, hâller ve durumlar değiştikçe O (c.c.)’u zikreder ve fazîletli…